โรงเรียนจ่าการบุญ เดิมเป็นวัดเก่ารกร้าง ชื่อวัดราชคฤห์ ในปี พ.ศ.2442 กระทรวงธรรมการ(กระทรวงศึกษาธิการปัจจุบัน) ได้สร้างโรงเรียนประจำมณฑลพิษณุโลกขึ้น ซึ่งต่อมาได้ย้ายไปอยู่บริเวณพระราชวังจันทน์ คือโรงเรียนพิษณุโลกพิทยาคม อาคารเรียนจึงใช้เป็นโรงเรียนตัดเย็บเสื้อผ้าสตรี และต่อมาได้ย้ายไปอยู่ฝั่งขวาของลำน้ำน่าน (วิทยาลัยอาชีวศึกษาพิษณุโลก ปัจจุบัน) อาคารว่างลง ทางราชการจึงย้ายโรงเรียนประชาบาลซึ่งอาคารถูกอัคคีภัยมาเรียนแทนในปี พ.ศ.2485เปิดสอนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-4 ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นโรงเรียนเทศบาล 2 พ.ศ.2497โอนไปสังกัดกรมสามัญศึกษา ปักอกเสื้อว่า "ส.จ.บ." ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น "โรงเรียนถนนจ่าการบุญ" ตามชื่อถนนหน้าโรงเรียนที่ทางราชการมีนโยบายให้นำชื่อบุคคลสำคัญในอดีตมาตั้งเป็นชื่อถนนในตัวเมืองพิษณุโลก และต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น "โรงเรียนจ่าการบุญ" เปิดสอนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6  แล้วต่อมาโอนไปสังกัด สปช. และสพฐ. จนถึงปัจจุบัน